Mijn oom, toen 75 jaar en gepensioneerd, kwam voor hoge kosten te staan. Zo’n zesduizend euro. Dat had hij niet op zijn rekening staan. Wel had hij een grotendeels afgelost koophuis met een gezonde overwaarde. Hij ging naar zijn bank om een lening af te sluiten. Dezelfde bank, waar hij ooit spaargeld op had staan. Waar zijn betalingsverkeer en verzekeringen geregeld zijn en waar hij hypotheek en leningen kon afsluiten. Die bank weigerde het hem, vanwege zijn leeftijd. Hij ‘moest zijn huis maar verkopen’, werd hem verteld. En dat voor een bedrag van zesduizend euro!
Gelukkig was een aantal familieleden bereid hem het geld te lenen. Hij heeft het hen binnen twee jaar terugbetaald. Van zijn maandelijkse AOW en pensioen. Waarom doet de bank hier zo moeilijk? Ze kennen deze man, weten wat hij ooit verdiend heeft en hoeveel er binnenkomt aan pensioen en AOW. Ze weten hoeveel hij betaalt aan rente voor zijn lening. En als ze dat hadden gevraagd, dan had hij met liefde de factuur van de gemeentelijke belasting met de WOZ-waarde van zijn huis laten zien. Zij hadden alles in handen om te bepalen in hoeverre hij dit stukje lening kon aflossen. En ze wisten met zekerheid, dat, mocht hij eerder overlijden, de bank dit geld uit de overwaarde plus het reeds afgeloste deel had kunnen terugkrijgen.
Bij de Seniorenraad praten we veel over woonvormen. Het oude bejaardenhuis is verdwenen. Je moet wel erg slecht zijn qua gezondheid en mobiliteit, wil je in aanmerking komen voor verpleeghuis of gescheiden woon-zorg complexen. Het enige alternatief op dit moment is zo lang mogelijk thuis wonen. Waarbij de ‘huiselijke jas’ vaak te groot is voor de persoon, die hem draagt. Er zijn te weinig gelijkvloerse alternatieven in de huursector beschikbaar.
Eenzaamheid is landelijk een groot probleem onder alle leeftijden; voor senioren is dat zeker het geval. Afgezien van die te grote jas zijn er ook andere redenen om te willen wonen onder gelijkgestemden en eenzaamheid is daar één van.
Kortgeleden hebben we samen met bestuur en andere commissies een presentatie gehad van Centrum Groepswonen over alternatieve woonvormen. Uit die presentatie blijkt, dat groepswonen vaak óf huur- óf koopwoningen betreft en dat het bij huur om sociale huur óf vrije huur gaat. Ik vroeg me af of een te realiseren groepswoning niet uit zowel koop- als huurwoning zou kunnen bestaan? De ene inwoner heeft namelijk geen spaargeld of koopwoning en wil een sociale huurwoning. De ander heeft een afgeloste koopwoning én voldoende spaargeld en wil een luxe woning kopen. Als bezit dat redelijk waardevast is. En weer een ander heeft een afgeloste koopwoning, maar geen of te weinig pensioen en wil zijn huis (deels) als pensioenpot of leefgeld gebruiken.
Die laatste wordt hard gestraft, want die pensioenpot is in de ogen van de belastingdienst vermogen en die moet als straf nogmaals belast worden, jaarlijks in box 3. En dat is gek, met name omdat andere mensen pensioen krijgen, waar het hen hier juist aan ontbreekt.
Wat zou het dan mooi zijn, als deze persoon op een hybride manier mag en kan verwonen. Nu hoor ik u denken: wat bedoel je daar nu mee? Stelt u zich eens voor: u bent gepensioneerd en u heeft een koophuis met een marktwaarde van 350.000 euro. U heeft een hypotheek van 250.000 euro, waarop u reeds 150.000 euro heeft afgelost. Kortom, als u het huis verkoopt voor de marktwaarde, dan lost u de ton hypotheek af en krijgt u 2,5 ton op de rekening. Wat zou het dan mooi zijn, als u met de woningcorporatie of andere eigenaar kan afspreken, dat u de nieuwe woning van drie ton deels koopt, voor bijvoorbeeld 200.000 euro en voor het overige huur betaalt. Heeft u na verloop van jaren extra ‘leefgeld’ nodig, dan krijgt u dat, maar wordt uw huurwaarde hoger. Hierbij ligt het risico niet bij u als gepensioneerde, maar bij degene, van wie u het deels huurt. Daarentegen kunt u niet meteen beschikken over dat geld, die lusten liggen ook bij de eigenaar.
Dit gaat natuurlijk niet zomaar. Er zal door experts berekend moeten worden, hoeveel u maximaal kunt huren voor de AOW en het pensioen, die u maandelijks ontvangt. Hierdoor weet u meteen hoeveel ‘leefgeld’ u maximaal kunt opnemen in de loop van de tijd en hoeveel er als vermogen in uw appartement moet blijven om de huur betaalbaar te houden.
Er moeten vooraf heldere afspraken worden gemaakt over de mogelijkheden en onmogelijkheden. Omdat het risico bij een ander ligt, is deze hybride vorm zeker niet goedkoper. Maar dat wordt (deels) gedekt door het niet betalen van belasting op vermogen. Maar aan de andere kant: u kunt in dezelfde woning blijven wonen.
Ik zit niet in het vastgoed, noch werk ik bij een woningcorporatie of een bank. Het idee zal nog bediscussieerd en uitgewerkt moeten worden. Maar in het bedrijfsleven bestaat al zoiets als hybride kapitaal: kapitaal dat zowel kenmerken van eigen vermogen als van vreemd vermogen heeft.
Het zou voor mijn oom een uitkomst zijn geweest!
Gerard van Daalen
P.S. Ik ben erg benieuwd naar de mogelijkheden en onmogelijkheden van een dergelijke woonvorm. Alle input is welkom. Stuur uw bericht naar danage21@hotmail.com of zet een reactie op onze Facebook pagina: https://www.facebook.com/SeniorenraadWestland.