(Online) winkels doen er alles aan om consumenten te verleiden. Soms met speciale kortingsacties, de sale, of commerciële koopdagen zoals Black Friday. Maar ook door slim adverteren via sociale media. Veel consumenten merken dat ze er gevoelig voor zijn en meer kopen dan ze anders zouden doen. Hoe komt dat en hoe houdt u het hoofd koel bij zulke koopverleidingen?
De psychologie van koopgedrag
Het is niet gek dat we gevoelig zijn voor (online) promoties. Er zijn een aantal psychologische principes die ons financieel gedrag beïnvloeden. Kuddegedrag is daar één van. Onbewust nemen we het gedrag over van mensen om ons heen. Hierdoor ontstaan hypes zoals massaal winkelen tijdens kortingsacties.
Soms doen we een impulsaankoop, dat is ook erg gemakkelijk nu we alles met twee muisklikken kunnen bestellen met smartphone of laptop terwijl we thuis op de bank zitten. De afstand tussen verleiding en bestelknop is zo klein dat u wel erg alert moet zijn om te beseffen wat er gebeurt.
Soms blijken we toch gevoelig voor kortingen tijdens een sale, ook al hadden we ons voorgenomen om minder uit te geven. Vaak praten we dat goed voor onszelf door te zeggen: ‘Maar het is zo’n goede deal’, of: ‘Ach, ik heb het verdiend na zo’n rotdag’. Dit fenomeen heet cognitieve dissonantie. We doen iets anders dan wat we ons voorgenomen hadden. Dat geeft een ongemakkelijk gevoel. Als we het in ons hoofd (onbewust) weer goedpraten, voelen we ons direct beter.
Hoe houdt u het hoofd koel als u in de verleiding komt om in te gaan op kortingsacties? Wij hebben vijf tips.
Checklist bewust omgaan met koopverleidingen
- Kijk kritisch naar de prijzen
Ga na of de aanbieding wel zo gunstig is. Is de oorspronkelijke prijs bij van/voor wel realistisch? Weet dat winkeliers creatief met adviesprijzen en kortingspercentages omgaan. Is het werkelijk een goede deal? Reken het altijd even om of vergelijk prijzen. - Wees je bewust van de invloed van reclame
Het is lastig om te ontsnappen aan de vele advertenties, commercials, social media. Door alle reclameboodschappen word je onbewust gestimuleerd iets te kopen. Besef dat reclame invloed heeft op je gedrag. Je hoéft er niet naar te luisteren en hebt zelf een keuze. - Neem een time-out bij twijfel
Vaak helpt het om vóór het betaalmoment even stil te staan: heb ik dit écht nodig? Vind ik dit volgende week nog steeds leuk? Neem een time-out als u twijfelt: loop de winkel uit voor een pauze of sluit uw browser als u online shopt. Een uurtje later kunt u beter beoordelen of het écht een goede koop is. - Focus en herken (onbewuste) impulsen
Focus op uw wensenlijstje en ga daar doelbewust op af. Vraag uzelf voor een aankoop telkens even af: staat dit op mijn wensenlijstje? Word ik hier écht blij van? Waarom wil ik dit nú perse hebben? Kan ik ook zonder? Zo voorkomt u dat u iets koopt voordat u het zelf doorhebt of de gevolgen overziet. - Bepaal een vast budget
Bepaal een vast budget. Hoeveel kunt en wilt u uitgeven? Houd uw uitgaven bij en zorg dat u niet over uw grens gaat. Neem eventueel dat bedrag contant mee en laat de pinpas thuis. Dan moet u kiezen en dat werkt als rem. En als u tóch tegen iets onweerstaanbaars aanloopt, bedenk dan wat ervoor moet wijken. Kunt u nu iets anders niet betalen? Is dat het waard?
- Meer tips over bewust uitgeven? Lees onze pagina met meer psychologische valkuilen en hoe ze te omzeilen. Naar Bewust uitgeven
Bron: NIBUD