Bespaar op het energieverbruik van je koelkast

Een koelkast is een eenvoudig apparaat: je zet hem aan, gebruikt hem en verder heb je er geen omkijken naar. Maar wat als het apparaat te veel energie verbruikt? Moet je deze vervangen door een zuiniger model, of kun je toch nog wat doen om te besparen?

Als je op zoek gaat naar grote energieverbruikers in huis, kom je meestal als eerste bij een wasdroger, boiler of oude televisie uit, maar niet bij de koelkast. Toch kan ook een oude koelkast overmatig energie verbruiken. Zeker als je een oud model hebt staan van acht of meer jaren oud. We raden je dan aan om als eerste stap het verbruik op te zoeken of – beter nog – na te meten (zie kader). Zodra je een indicatie hebt van het jaarverbruik, kun je dat vergelijken met moderne exemplaren.

Heb je uitgerekend wat een moderne koelkast je per jaar aan kWh bespaart? Dan weet je ook hoelang het duurt voordat je een nieuwe hebt terugverdiend. En dat is met de huidige hoge energieprijzen misschien wel eerder dan je had verwacht. Stel je het vervangen liever uit? Lees dan verder voor tips hoe je het verbruik van je bestaande koelkast kunt beperken.

ZO MEET JE HET VERBRUIK
Wil je het verbruik van je koelkast meten? Plaats dan een energieverbruiksmeter in het stopcontact bij de koelkast. Steek daar de stekker van je koelkast of koel/vries-combinatie in. Stel de meter in om het totale verbruik te meten in kWh. Meet dit gedurende een week. Het verbruik van een koelkast is immers niet constant. Je weet daarna wat je koelkast per week verbruikt en kunt simpel berekenen wat het jaarverbruik is.

Plaatsing van je koelkast

De plaats van de koelkast is belangrijk. Als de ruimte te koud of te warm is, zal het apparaat meer energie verbruiken. Een plek in de zon of naast de verwarming is niet heel handig. Bij plaatsing in een niet geïsoleerde garage, schuur of een tuinhuis moet je goed controleren of de koelkast daar wel geschikt voor is. Zo zijn veel koelkasten niet bedoeld voor gebruik bij temperaturen onder de 10 graden.

Controleer ook of de luchtcirculatie onder en achter de koelkast voldoende is. Dat is zeker bij een inbouwkoelkast belangrijk. De opening in de plint moet bijvoorbeeld niet te klein zijn. Als het apparaat zijn warmte niet goed kwijt kan, zal het hoe dan ook meer energie verbruiken. Ook gaat dat ten koste van de levensduur. Maak, als je er bij kunt, ook af en toe de achterkant schoon door het stof op de roosters te verwijderen. Controleer daarnaast regelmatig de sluiting van je koelkast. Als de rubber afdichting niet goed meer is, ontstaan er kieren en gaat veel energie verloren. Maak deze sowieso af en toe schoon en vervang ze als ze zijn versleten.

De juiste temperatuur

Zorg dat de koelkast op de juiste temperatuur staat. Voor je vriezer geldt hetzelfde (in het geval van een koel/vriescombinatie). Over het algemeen wordt een koelkasttemperatuur van 3 tot 5 graden Celsius geadviseerd. Rond deze temperatuur groeien bacteriën en schimmels minder snel, zodat eten en drinken langer goed blijft. Mede om gezondheidsredenen zul je er niet op willen bezuinigen.

De thermostaat van je koelkast kun je, afhankelijk van het model, vaak via een draaiknop met symbolen of cijfers op een bepaalde stand zetten, of door het kiezen van een specifieke temperatuur. Bij een draaiknop geldt: hoe hoger het getal, hoe harder de koelkast zal werken, en hoe kouder deze zal staan. Bij een vriezer wordt een temperatuur van -18 graden Celsius aanbevolen. Veel vriezers kun je kouder instellen, maar dat is in de praktijk niet nodig. Een lagere temperatuur zorgt in principe niet voor een langere houdbaarheid. Elke graad lager zal echter wel voor een hoger verbruik zorgen. Hier kun je dus mogelijk wel iets besparen.

Zorg dat de koelkast en vriezer op een goede temperatuur zijn ingesteld.

Koelkastthermometer

Als een koelkast een draaiknop heeft, is het niet direct duidelijk welke temperatuur bij welke stand hoort. De handleiding kan daar soms inzicht in geven. Wil je het zeker weten, dan kun je ook een koelkastthermometer gebruiken. Deze zijn bij de meeste huishoudwinkels te koop. Je kunt ze behalve in je koelkast meestal ook in de vriezer gebruiken. Houd er rekening mee dat de temperatuur in de koelkast kan verschillen, afhankelijk van de plek waar je meet. Onderin is de temperatuur het laagst en om die reden is dat de beste plek voor bederfelijke producten zoals vlees en vis. Je thermometer zet je bij voorkeur in het midden op de onderste plank, boven op de groentelades. Zet deze in een glas water, zodat de gemeten waarde constanter blijft. Wacht een halve dag of nachtje totdat de thermometer de correcte temperatuur aangeeft.

Koelkast uit tijdens vakantie?

Ga je op vakantie? Zorg dan dat er geen bederfelijke waren meer in je koelkast liggen. Dat vraagt wellicht wat planning voordat je vertrekt. Zet het apparaat bij je vertrek op de laagste stand, ofwel op de hoogste temperatuur. Ga je langere tijd op vakantie, dan kun je een koelkast ook helemaal uitzetten. Veel meer dan een paar euro zul je er niet mee besparen, tenzij je een lange reis gaat maken, maar het kan een veilig gevoel geven. En je kunt het apparaat meteen een schoonmaakbeurt geven. Bij een koel-vriescombinatie kun je de vriezer ontdooien, wat afhankelijk van het model ook een terugkerend klusje is (zie verderop). Laat de deur van de koelkast op een kiertje staan als je deze helemaal uit hebt gezet, om schimmelvorming en nare geurtjes te voorkomen. Hang eventueel een theedoek over de deur zodat deze niet dicht kan vallen.

DE VAKANTIESTAND GEBRUIKEN
Sommige koel-vriescombinaties hebben een speciale vakantiestand. Let er op dat in die stand meestal het koelgedeelte helemaal uit wordt gezet terwijl het vriesgedeelte wel gewoon zijn werk blijft doen. Controleer de werking in de handleiding, zodat je niet voor verrassingen komt te staan. Het vriesgedeelte kun je eventueel ook uitzetten. Doe dit wel ruim voor vertrek. Er kan door het ontdooien immers water vrijkomen.

Ontdooi de vriezer

Het is verstandig om je vriezer af en toe te ontdooien, zeker als er al een ijslaagje van zo’n 1 à 2 mm dik op de wanden is ontstaan. Deze ijslaag zorgt namelijk voor een flink hoger verbruik. Een low frost-vriezer hoef je overigens minder vaak te ontdooien, maar vaak wel nog zo’n één tot twee keer per jaar. Een no frost-vriezer hoef je in principe niet te ontdooien. Ze zijn zo ontworpen dat er helemaal geen ijsvorming ontstaat. Controleer voor jouw model vriezer of en hoe vaak het ontdooien nodig is.

Praktische tips

Door op je gedrag te letten, kun je ook wat energie besparen. Zo zal een volle koelkast in verhouding minder energie verbruiken. Bij het openen van de koelkast stroomt de warme lucht namelijk naar alle lege ruimte, en die lucht moet daarna weer worden afgekoeld. Laat de deur nooit onnodig lang openstaan en laat warm eten eerst afkoelen voordat je het in de koelkast zet. Anders zal de koelkast extra hard moeten werken om zijn temperatuur vast te houden.

Laat bevroren producten juist wel in de koelkast ontdooien. Je ‘helpt’ de koelkast om de temperatuur te handhaven. Het product dat je aan het ontdooien bent, bederft bovendien minder snel dan wanneer je het buiten de koelkast op kamertemperatuur laat ontdooien. Haal het wel op tijd uit de vriezer, bijvoorbeeld een dag van tevoren.

Een volle koelkast bespaart energie.

EEN TWEEDE KOELKAST?
Heb je twee koelkasten, dan gelden alle besparende maatregelen natuurlijk ook voor die tweede koelkast. Bedenk echter ook of je wel twee koelkasten nodig hebt. Een grote koelkast verbruikt meestal minder dan twee kleinere. Eventueel kun je de koelkast alleen aanzetten als je de koelruimte echt nodig hebt, bijvoorbeeld bij een feestje of voor koele drankjes in de zomer.

Bron: Gertjan Groen (ID.nl)