Zelfthuiszorg: 10 tips om de zorg thuis goed uit te voeren
Geplaatst op 1 maart 2022 door Jolanda Terstappen
[Gastbijdrage] Op hoge leeftijd kan het zijn dat u thuis ‘ziek op bed’ ligt. Misschien zijn er naast de thuiszorg een mantelzorger of vrijwilliger die u dan verzorgen. Daarom zet ik voor hen en voor Alleszelf.nl de belangrijkste zelfthuiszorg tips op een rij om de zorg thuis zo goed mogelijk uit te voeren – juist als scholing ontbreekt!
Ziek thuis zijn en zelfthuiszorg
Op hoge leeftijd neemt de kans toe dat u een periode voor korte of langere tijd thuis verblijft terwijl u ziek bent. In veel gevallen kunt u dan gebruik maken van thuiszorg en medewerkers die ervoor opgeleid zijn om u zo goed mogelijk te verzorgen. Toch komt het ook vaak voor dat u daarnaast een beroep doet op uw partner, een vriend of vriendin of een vrijwilliger om (deels) voor u te zorgen. Deze mensen kennen u goed en hebben vaak meer tijd beschikbaar dan ‘de thuiszorg’. Alleen: mantelzorgers en vrijwilligers zijn vaak niet opgeleid voor zorgtaken. Terwijl vaardige en verantwoorde zorg juist zo belangrijk is!
Verantwoording zelfthuiszorg
Als ziekenverzorgster heb ik meer dan 25 jaar in de zorg gewerkt. Ook ben ik mantelzorger geweest. Mijn ervaringen heb ik, met hulp van enkele deskundigen, gebundeld in een toerustingscursus voor iedereen die wil leren hoe je voor iemand zorgt die thuis woont en ziek is. De belangrijkste tips uit deze cursus deel ik hier.
1. Huidverzorging
Bij wassen, aankleden of verschonen raakt u het lichaam van de zorgvrager aan. Doe daarom uw sieraden af, houd uw nagels kort en was uw handen voordat u begint. Zo werkt u hygiënisch en beschadigt de huid niet.
2. Benodigdheden
Wanneer u ziekenzorg verleent is het praktisch als u een soort “ziekenzorgpakket” hebt. Dit houdt in dat u voldoende handdoeken, washandjes, pyjama’s, ondergoed en beddengoed hebt om tenminste één keer per dag te verschonen. Dus minstens zeven van ieder (handdoeken en washandjes dubbel).
3. Klaarzetten
Wanneer u iemand gaat helpen met wassen, aankleden, verschonen of met eten en drinken zorg er dan voor dat u alle benodigdheden klaar hebt staan en u niet weg hoeft te lopen tijdens de handeling. Vertel ook altijd wat u gaat doen tijdens de handeling zelf!
4. Smetten van de huid
Kijk bij wassen, aankleden, toiletgang of verschonen goed naar de huid, voorkom dat deze rood wordt in de plooien. Was en droog goed af in de plooien. Is de huid toch rood geworden? Leg een dubbelgevouwen katoenen reep stof in de plooi (wit laken bij Zeeman) en verschoon dit minstens een keer per dag. Wanneer de smetplekken niet indrogen maar zich zelfs uitbreiden dan is er waarschijnlijk sprake van een schimmelinfectie en moet u de huisarts inschakelen.
5. Mond schoonmaken
Laat de zorgvrager na het eten de tanden poetsen of goed naspoelen. Wanneer dit niet mogelijk is gebruikt u een groot onsteriel gaas (een pak onsteriele gazen is verkrijgbaar bij de drogist), wikkelt deze om uw wijsvinger, doopt het in een bakje water (goed nat maar niet laten druipen) en maakt hiermee voorzichtig in de mondholte de mond schoon. Pak net zo vaak een schoon nat gaasje tot alle etensresten zijn verwijderd.
Alleszelf-tip professionele zelfthuiszorg:
Spreekt deze zorg u aan? U kunt ook professioneel aan de slag in de thuiszorg of ouderenzorg, zo nodig na een zorgopleiding. Bekijk maar eens deze vacature verzorgende ig of deze vacature verpleegkundige. voor mbo-gediplomeerden.
6. Nagels knippen is ook zelfthuiszorg
Pak een flinke dot watten en leg deze áchter de vinger waarvan u de nagel aan het knippen bent. Zo gaat u alle vingers langs. De nagel zal in de watten “springen” en komt niet terecht in het bed of op de grond. De watten kun u na gebruik met (nagels en al) zo weggooien.
7. Rechtop zitten/gaan liggen in bed
Ligt de zorgvrager in bed en kan hij of zij niet goed zelfstandig omhoog komen tot zit of in bed gaan liggen? Maak een laken vast aan het voeteneind van het bed en leg het overige gedeelte van het laken in de buurt van de zorgvrager. Hier kan hij of zij zich aan optrekken of naar beneden laten zakken. U kunt het laken ook in lange repen scheuren en er een lange vlecht van maken.
8. Gemalen medicatie
Wanneer u gemalen medicatie geeft pakt u een lepel en doet daar een klein beetje vla of moes op zodat de bodem van de lepel is bedekt. Daarop strooit u de gemalen medicatie en daar weer overheen nog een laagje vla of moes. Hierna kunt u de medicatie aanreiken of ingeven. Op deze wijze ingegeven voorkomt de onderste laag dat medicatie blijft “plakken” aan de lepel. De bovenste laag voorkomt stuiven van de fijngemalen medicatie in de mond.
9. Haren wassen in bed
Wanneer de zorgvrager niet meer onder de douche kan en/of op bed wordt verpleegd dan kan het haar heel goed wassen worden met gebruik van een shampoo-cap. Dit is een soort badmuts die geïmpregneerd is met lotion (zie afbeelding hieronder). Nadat de shampoo-cap op het hoofd is gezet gaat u masseren, hiermee wordt de lotion in het haar gebracht. De haren worden gereinigd en ontvet en de hoofdhuid en de haren ruiken weer lekker fris. Kam erdoor en klaar! De shampoo-cap is verkrijgbaar bij de uitleenservice van de thuiszorg of via internet.
10. Verslikproblemen
Merkt u dat iemand zich vaak verslikt of telkens hoest na het innemen van voedsel of drank? Waarschijnlijk is hier sprake van dysfagie (verslikproblemen). Gebruik dan als hulpmiddel een verdikkingsmiddel. Dit is poeder waarmee u met een paar schepjes het voedsel of drinken verdikt zonder dat de smaak, kleur of geur worden aangetast. Verdikkingsmiddel is verkrijgbaar bij de apotheek en drogist.
Bron: Alleszelf.nl